Biofilmvorming in de varkenshouderij, gevaarlijk onzichtbaar!

Biofilm is een slijmlaag die bacteriën zelf produceren en die vastzit aan een oppervlak in of buiten het dier. Herkenbare voorbeelden van biofilm zijn tandplak of een slijmerige aanslag in de waterleiding. Biofilm-geassocieerde bacteriën hebben een natuurlijke weerstand tegen antibiotica, desinfectiemiddelen en het dierlijke immuunsysteem. Dit maakt het heel lastig om biofilms te bestrijden. Met onze kennis van bacteriën en biofilms zijn we in staat om de communicatie tussen bacteriën te blokkeren en hun gedrag, zoals biofilmvorming, te beïnvloeden. Benieuwd waarom dit belangrijk is voor de diergezondheid op uw bedrijf? Lees dan verder.

Waarom is een biofilm gevaarlijk?

Biofilmvorming is een zeer effectief microbieel verdedigingsmechanisme wat het voortbestaan van bacteriën garandeert. De complexe structuur maakt de biofilm moeilijk doordringbaar voor desinfectans (Bresseler et al., 2009) en in het lichaam gevormde biofilm is beschermd tegen antibiotica en immuuncellen, met nadelige gevolgen voor de gezondheid van het dier. Bacteriën in een biofilm zijn 100-1.000 keer minder gevoelig voor antibiotica en blijken daarnaast 10-1.000 keer meer antibioticaresistent vergeleken met vrij levende bacteriën van dezelfde stam (Donlan, 2000). Een biofilm is dus zeer moeilijk te verwijderen en kan grote schade aanrichten als het immuunsysteem van het dier onder druk komt te staan.

Biofilm voorkomen en verwijderen

Biofilmvorming kan in het dier plaatsvinden of in de directe omgeving van het dier (denk aan waterleidingen of in de stal). Dit gaat heel snel, een biofilm kan binnen 24 uur worden gevormd. Bacteriën in een biofilm zijn een voortdurend gezondheidsrisico voor biggen en varkens. Om dit risico weg te nemen moet bestaande biofilm worden aangepakt en de vorming ervan worden voorkomen.

Biofilm in het varken

In het geval van terugkerende of chronische uitdagingen hebben we vaak te maken met biofilms (M.B. Melchior et al., 2006). Bacteriën kunnen zich voor korte of langere tijd verstoppen in het lichaam, omdat ze in een biofilm moeilijk tot niet bereikbaar zijn voor immuuncellen en antibiotica. Daarnaast hoeft het dier op dat moment helemaal ander gedrag te vertonen, want de bacteriën zijn niet actief en wachten op het juiste moment om massaal naar buiten te treden. Dit zijn vaak momenten rondom stressperioden van het dier (spenen, hittestress, etc.). De weerstand van het dier gaat omlaag en de bacteriën zien een kans om een aanval in te zetten. Lukt dat, dan wordt het dier vaak aangepakt met reguliere middelen. Dit is symptoombestrijding, zonder de oorzaak weg te nemen: de biofilm. Een frustrerende, dure en tijdrovende activiteit vanwege het terugkerende karakter.

AHV producten zijn uitermate geschikt om de gezondheid van uw dieren op peil te houden, met name rondom stressmomenten zoals spenen. Speciaal voor de periode na het spenen heeft AHV drie producten ontwikkeld: AHV Qure Liquid, HiQure Liquid en de Qure Dry. Deze producten zijn gebaseerd op tweevoudig werkingsmechanisme:

1. Biofilmvorming voorkomen en bestaande biofilm openbreken;
2. Stimuleren en activeren van het immuunsysteem om de vrijgekomen bacteriën te verwijderen.

Hiermee pakken de uitdaging bij de bron aan, namelijk de biofilm! Daarnaast krijgt het immuunsysteem de juiste ondersteuning om de vrijgekomen schadelijke bacteriën zelf op te ruimen.

Biofilm in de waterleiding

Het belang van schoon water in de varkenshouderij kan simpelweg niet onderschat worden, omdat het essentieel is voor een normale stofwisseling. Water is de voedingstof die het meeste wordt geconsumeerd door het varken en is verantwoordelijk voor het regelen van de lichaamstemperatuur, het uitscheiden van afvalstoffen, de productie van verteringssappen en het is nodig om de voeropname te maximaliseren.

Een gevaar voor de waterkwaliteit is de vorming van biofilm aan de binnenkant van de leidingen. Standaardbehandelingen om de waterleidingen schoon te houden werken vaak afdoende om biofilm te verwijderen en weg te houden. De leiding kan hierdoor verstopt raken en het water wat hier langs stroomt wordt continu besmet met ongewenste kiemen afkomstig uit de biofilm (McAllister & Topp, 2012).

Wanneer de voeropname achter blijft of wanneer het water gecontamineerd is met schadelijke kiemen kan dit serieuze gevolgen hebben voor de gezondheid van het dier. De opname van voldoende water van goede kwaliteit is dus van groot belang. Een bijkomend voordeel van de AHV Qure Liquid & HiQure Liquid is dat de producten zijn aangesloten op de waterleiding en hier gelijk aanwezige biofilm afbreken en de vorming ervan voorkomen. Met AHV Qure Liquid & Hiqure Liquid houdt u dus niet alleen uw dieren gezond, maar ook uw waterleidingen schoon! Voordat er wordt begonnen met het gebruik van de AHV Qure of AHV Hiqure zal uw AHV specialist de staat van uw waterleidingen evalueren en u hierover adviseren.  

Biofilm in de omgeving

Naast dat biofilmvorming kan optreden in het dier en in de waterleiding is er ook een gevaar in de directe omgeving van het dier. Zelfs na grondige was- en ontsmettingsprocedures kan de omgeving een bron van besmetting blijven (Nakanishi et al., 2021). Vooral in varkensstallen is de ruwheid van de vloer waar de dieren op leven een belangrijk criterium. Deze ruwheid heeft een grote invloed op de aanhechting van bacteriën en de daaropvolgende biofilmvorming in varkensstallen. De putjes, groeven en onregelmatigheden van ruwere oppervlakken beschermen de bacteriën tegen verschillende reinigingsmethoden (Brajkovic et al., 2014). Daarnaast doet zich een nieuw probleem voor. Recente onderzoeken laten zien dat varkenshouderij gerelateerde bacteriën resistentie kunnen ontwikkelen tegen ontsmettingsmiddelen (Thomson et al., n.d.). Om de infectiedruk op een bedrijf zo laag mogelijk te houden is het van groot belang om ook deze bedreiging weg te nemen.

Speciaal hiervoor heeft AHV: AHV ProLife-S. Dit is een innovatieve en milieuvriendelijke reiniger en ontgeurder voor de huisvesting van varkens, zeugen & biggen. Het product zit vol goede bacteriën en is vrij van chemicaliën. De micro-organismen in AHV ProLife-S dringen door op plaatsen waar andere conventionele reinigingsmiddelen niet bijkomen. De enzymen in het product reinigen en verwijderen cellulair materiaal als biofilm, urine en ontlasting. De microbiële competitie bevordert een gezonde omgeving en verminderd de kans op her-besmetting.

Benieuwd hoe AHV de diergezondheid op uw bedrijf kan verbeteren door biofilmvorming in of rondom het dier te verwijderen en/of te voorkomen? Neem dan contact met ons op via onderstaand contactformulier en wij nemen zo spoedig mogelijk contact met u op.

Bronnen:

• Bressler, D., Balzer, M., Dannehl, A., Flemming, H. C., & Wingender, J. (2009). Persistence of Pseudomonas aeruginosa in drinking-water biofilms on elastomeric material. Water Science and Technology: Water Supply, 9(1), 81-87.
• Donlan, R. M. (2000). Role of biofilms in antimicrobial resistance. ASAIO journal, 46(6), S47-S52.
• Melchior, M. B., Vaarkamp, H., & Fink-Gremmels, J. (2006). Biofilms: a role in recurrent mastitis infections?. The Veterinary Journal, 171(3), 398-407.
• Nakanishi, E. Y., Palacios, J. H., Godbout, S., & Fournel, S. (2021). Interaction between biofilm formation, surface material and cleanability considering different materials used in pig facilities—an overview. Sustainability, 13(11), 5836.
• McAllister, T. A., & Topp, E. (2012). Role of livestock in microbiological contamination of water: commonly the blame, but not always the source. Animal Frontiers, 2(2), 17-27.
• , D., Antonijevic, D., Milovanovic, P., Kisic, D., Zelic, K., Djuric, M., & Rakocevic, Z. (2014). Surface characterization of the cement for retention of implant supported dental prostheses: In vitro evaluation of cement roughness and surface free energy. Applied surface science, 311, 131-138.
• Thompson, D., Ferry, E., Turner, K., d. Disinfectant Strategies for Swine Facilities https:// www.canr.msu.edu/news/disinfectant-strategies-for-swine-facilities.